NGƯỜI NƯỚC NGOÀI CÓ ĐƯỢC
THÀNH LẬP DOANH NGHIỆP TƯ NHÂN KHÔNG?
Doanh
nghiệp tư nhân (DNTN) là gì?
Theo quy định tại Điều 183 Luật Doanh
nghiệp 2014 thì DNTN là doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu
trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp.
Có thể thấy, quy định này không
nêu cụ thể cá nhân làm chủ DNTN phải là người có quốc tịch Việt Nam hay
có thể mang quốc tịch nước ngoài. Do đó, có thể hiểu Luật Doanh nghiệp 2014 không cấm hoặc hạn chế người nước ngoài
thành lập DNTN tại Việt Nam.
Tuy nhiên, pháp luật hiện hành chưa có văn bản nào hướng dẫn cụ thể thủ
tục thành lập doanh nghiệp tư nhân của người nước ngoài. Bên cạnh đó, cũng chưa
có quy định nào hướng dẫn biện pháp để đảm bảo việc chịu trách nhiệm bằng toàn
bộ tài sản của người nước ngoài khi tài sản của họ ở nước ngoài.
Pháp
luật về đầu tư quy định như thế nào?
Theo quy định tại Luật
Đầu tư 2014, có 04 hình thức đầu tư kinh tế cơ bản
của nhà đầu tư bao gồm:
ü
Thành lập tổ chức kinh tế;
ü
Đầu tư góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp
của tổ chức kinh tế;
ü
Đầu tư theo hợp đồng PPP, BCC;
ü
Thực hiện dự án đầu tư.
Khái niệm “tổ chức kinh tế” được quy định
tại khoản 16 Điều 3 Luật Đầu tư 2014; theo đó, tổ chức kinh tế là tổ chức được
thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Nam, gồm doanh
nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã và các tổ chức khác thực hiện
hoạt động đầu tư kinh doanh.
Như vậy, theo quy định này thì doanh
nghiệp tư nhân là một loại hình doanh nghiệp thuộc trường hợp tổ chức kinh tế
theo quy định trên.
Vậy,
người nước ngoài được thành lập doanh nghiệp tư nhân không?
Tuy nhiên, khái niệm tổ chức kinh tế này
chỉ là cách gọi chung khi nhắc đến các chủ thể tiến hành 01 trong 04 hình thức
đầu tư nêu trên mà chưa thể hiện rằng DNTN do người nước ngoài thành lập là một
tổ chức kinh tế thuộc trường hợp đầu tư có vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.
Trong trường hợp này phải áp dụng khái
niệm “tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài” được quy định tại khoản 17 Điều
3 Luật Đầu tư 2014, cụ thể như sau: "Tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước
ngoài là tổ chức kinh tế có nhà đầu tư nước ngoài là thành viên hoặc cổ
đông”.
Theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2014,
DNTN là do một cá nhân làm chủ doanh nghiệp. Do đó, không thể tồn tại trường
hợp DNTN do người nước ngoài thành lập mà người thành lập lại là thành viên
hoặc cổ đông của doanh nghiệp đó được.
Như vậy, không thể có tổ chức kinh tế có
vốn đầu tư nước ngoài với loại hình doanh nghiệp tư nhân do người nước ngoài
làm chủ.
Bên cạnh đó, trước khi thành lập tổ chức
kinh tế theo quy định pháp luật doanh nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài phải có dự
án đầu tư, thực hiện thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư theo quy
định của pháp luật về đầu tư. Tuy nhiên, như trên đã đề cập, pháp luật về đầu
tư chưa thừa nhận tư cách pháp lý của DNTN.
Do đó, người nước ngoài chưa thể thực
hiện thủ tục xin cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư để tiến hành thành lập DNTN.
Như vậy, pháp luật hiện hành
không cấm nhưng cũng không có hướng dẫn cụ thể nào về việc người nước
ngoài thành lập DNTN tại Việt Nam.